Şamil | Kategoriler | Konular

Cenabet

CENÂBET

Boy abdesti (gusül) almayı gerektiren durum; büyük
abdestsizlik hâli; bu durumda olup da henüz gusletmemiş olan kimse.

Cenâbet olan, yani cinsî münasebette bulunmuş
yahut rüyada ihtilâm olmuş veya birine bakmakla ya da dokunmakla
kendisinden şehvetle inzal vaki olmuş kimseye cünüp bu
durumuna da cenâbet denir.

Cinsî münasebetle meni gelmese de kişi cünüp
sayılır. Bunun için sünnet mahallinin kadının cinsel
organında kaybolması gerekir. Übey b. Ka'b'tan rivayete göre,
Rasûlullah (s.a.s.), İslâm'ın ilk yıllarında
elbisenin azlığından dolayı, inzalsiz cima hâlinde yıkanmamayı
bir ruhsat kıldı. Daha sonra ise guslü emretti: Ruhsatı
kaldırdı. Ebû Dâvud şöyle der: "Übey bununla sudan
dolayı suyu kasdetmiştir. Bu da meninin gelmesinden dolayı
guslün gerektiğini ifade etmektedir." (Ebû Dâvud, Tahare,
381; İbn Mâce, Tahare, 111; Ahmed b. Hanbel, V, 115-116) Bu hadisten
anladığımıza göre inzalsiz cima'ın hükmü
cünüplüktür ve guslü gerektirir.

Bu durumda olan kişi için Hanefiler: "Meni
gelse de gelmese de bu durumda kişi cünüptür. Yani kadın ve
erkek her ikisi de cünüp olur" demişlerdir.

Ölü veya diri bir hayvanın dübürüne haşefenin
(cinsel organın ucu) girmesi ise, guslü icap ettirmez ve kişi cünüp
olmaz. Fakat bu durumda meni gelirse cünüplük vaki olur. Bu tür
yönelişler her devirde görülebildiği ve cinsel bir sapma
olduğu için İslâm' da yasaktır ve cezası vardır.

Şâfiîler, inzalsiz cima'ın hükmü
konusunda Hanefilerle aynı görüşü paylaşıyorlar. Bu
konuda İmam Şâfiî (rh.a.) şöyle demiştir: "Arap
dili, cenabet kelimesinin cinsî münasebet manasına gelmesini
gerektirir, isterse meni çıkmasın. Çünkü birisine filanca
falan kadından cünüp oldu deseler, meni inmese bile hemen o kadınla
cinsî münasebette bulunduğunu anlar. Böylece, sadece içeriye
girmenin guslü icap ettirmesi konusunda kitap ile sünnet birbirini
desteklemiş oluyor." (İbn Hacer el-Askalanî, Buluğü'l
Meram, Trc. ve Şerh A. Davudoğlu, I, 145-146).

Şâfiîler, Hanefîlerden farklı olarak

"Kişi baliğ olmasa bile cünüp olur"
demişlerdir. (Dört Mezhebin Fıkıh Kitabı, I, 94-95).

İslâm alimlerinin çoğunluğunun bu
konuda ittifak etmelerine sebep teşkil eden bir hadis-i şerifte
de Allah Rasûlü (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: "Erkek,
kadının dört dalı (kolları ve bacakları)
arasına oturur, (erkek) sünnet mahallini (kadının) sünnet
mahalline bitiştirirse, (inzal vuku bulsun bulmasın) guslü
gerektirir." (Buharî, Gusl, 28; Müslim, Hayz 28; Ebû Dâvud,
Terceme ve Şerhi, 1, 384).

Erkek veya kadından ihtilâm, oynaşma, bakma,
düşünme veya benzeri sebeplerle meninin gelmesiyle kişi cünüp
olur.

Bir kimse uykuda iken rüya görme yoluyla boşalırsa
cünüp sayılır. Böyle bir durumla karşı
karşıya kalan kişi uyandığında,
elbiselerinde veya yatağında herhangi bir ıslaklık ile
karsılaşmazsa, Hz. Peygamber (s.as.)'in şu emirlerine göre
hareket eder: "Rasulullah (s.a.s.)'a ihtilâm olduğunu
hatırlamadığı halde (çamaşırında)
ıslaklık bulan adam(ın) durumu soruldu. Efendimiz,
Gusletsin buyurdular. İhtilâm olduğunu gören, fakat
ıslaklık görmeyen kişinin durumu sorulduğunda, Gusûl
gerekmez buyurdular. Ümmü Süleym, (ihtilâm olan kadın için; Bunu
gören kadına da gusül icap eder mi? diye sordu. Rasûlullah Evet,
çünkü kadınlar erkeklerin benzeridirler şeklinde cevap verdi."
(Ebû Davud Terceme ve Şerhi, Tahare, I, 423; Tirmizî, Tahâre 82).
Sarhoş ve baygın kimseler de aynı durumdadır.

Cünüp olan kimse idrarını yapmadan veya
çokça yürümeden yıkanıp da bilâhare kendisinden nutfenin
geri kalanı çıkacak olsa tekrar yıkanması gerekir.

Kadınlarda meninin dışarıya çıkması
çok az vaki olduğu için, rüyada ihtilam olan bir kadın
ihtiyaten yıkanmalıdır. Kişi karısı ile
oynaşır veya bakar yahut da cinsî tahrike sürükleyen şey
hakkında düşünür de bu yünden cinsel organından lezzet
duymak şartıyla meni gelirse cünüp olur.

Oynaşma veya öpüşme anında erkekten de
kadından da mezi gelebilir. Mezi, beyaza çalan yapışkan
bir sıvıdır. Mezinin gelmesi cünüplüğü gerektirmez,
fakat meni ile meziyi iyi ayırdetmek lâzımdır. Bu konuda
Ali (r.a.)

"Ben, mezisi çok gelen biriydim. (Meniye kıyas
ederek) yıkanmaya başladım. Öyle ki, sırtım
çatladı. Bunun üzerine durumu Rasûlullah (s.a.s.)'a anlattım
-veya anlatıldı- Rasûlullah: Böyle yapma. Meziyi gördüğünde
tenasül organını yıka ve namaz için abdest aldığın
gibi abdest al. Meni çıktığında ise guslet buyurdu."
(Ebû Dâvud Terceme ve Şerhi, I, 371; Nesâî, Tehare, 179)

Hanefî ve Mâlikîlere göre meni pistir. Şâfiî
ve Hanbelilere göre ise temizdir.

Elle tatmin yolu (mastürbasyon) da cünüplüğü
gerektiren fiillerdendir. Mastürbasyon için açık bir nâs, emir
veya yasak yoktur, fakat zina tehlikesini önlemek için bu yola başvurulabilir.

Yüksek bir yerden atlamak veya idrardan sonra yahut kişinin
beline vurulması sonucu meninin gelmesi kişiyi cünüp etmez.
Abdest almak yeterlidir. (Dört Mezhebin Fıkıh Kitabı, I,
94).

Cenâb-ı Allah, cünüp olan kişinin cünüplükten
kurtulması için "...eğer cünüp olursanız,
yıkanıp temizlenin... Yahut da kadınlara
dokunmuşsanız, su bulamazsanız o vakit tertemiz toprakla
teyemmüm edin. " (el-Maide, 5/6) buyurarak yol göstermiştir. Yüce
Allah, cünüp olan kişinin suyla gusletmesi gerektiğini,
eğer su bulamazsa, yahut yıkanması hâlinde hastalıktan
korkarsa, teyemmüm ederek bu durumdan kurtulması gerektiğini
bildiriyor. (Geniş bilgi için bk. Gusl ve Teyemmüm.)

Cünüp olan kişi ikinci defa cinsi temasta
bulunmak isterse, gusletmeden kadına yaklaşabilir. Nitekim, Rasûlullah
da böyle yapmıştır. Enes b. Malik (r.a:)'den rivayet
edilmiştir: "Rasûlullah bir gün (bütün) hanımlarıyla
(cinsî) temasta bulundu ve en sonunda bir kere gusül abdesti aldı"
(Buhârî, Nikâh,102; Nesâî, Tahare 169; İbn Mâce, Tahare, 102).
İki temas arasında gusletmek sadece müstehaptır. Bir kimse
cünüp olduğu halde uyumak istiyorsa, Rasûlullah'ın Hz.
Ömer'e "Abdest al, zekerini yıka, sonra uyu" (Buharî,
Gusl, 3, 27) buyurduğu gibi, abdest alıp cinsel
organını da yıkayarak uyuyabilir.

Cünüp iken yemek yeme, su içmek, yatmak ve Allah'a
zikretme gibi eylemlerde bulunmak caizdir. Hz. Âişe (r.an),
"Rasûlullah (s.a.s.) cünüp olarak yatmak istediği zaman namaz
abdesti gibi bir abdest alırdı." demektedir. (İbn Mâce,
Tahare, 99).

Ebû Hüreyre'den rivayet olunduğuna göre,
cünüp iken, Rasûlullah (s.a.s.) ona rastlamış. Ebu Hüreyre
gizlice oradan sıvışıp gitmiş. Bunun üzerine
Peygamber (s.a.s.) onu araştırmış. Geldiği zaman
ona neredeydin ey Ebu Hüreyre! diye sormuş; kendisi de, " Ya
Rasûlallah, ben cünüp iken bana rastladınız. Gusletmedikçe
huzurunuzda oturmayı uygun görmedim diye cevap vermiş. Hz.
Peygamber (s.a.s.) "Mümin necis olmaz" buyurmuştur."
(Buharî, Gusl, 23; İbn Mâce, Tahare, 80).

Rasûlullah (s.a.s.), cünüplükten yıkanmak
istediği zaman ilk önce namaz abdesti gibi bir abdest alır, bilâhare
yıkanırmış. Nitekim Hz. Âişe (r.a.),
Peygamberimizin boy abdesti alışını şöyle anlatıyor:

"Peygamber (s.a.s.) cenabetten yıkanmak
istediği zaman, ellerini yıkamayla başlardı. Sonra
namaz için abdest alır gibi bir abdest alırdı. Sonra
ellerini suya sokup, saç diplerini oğuştururdu, bilâhare
avuçları ile üç defa başına su dökerdi. En sonunda suyu
tüm vücuduna dökerdi." (Buharî, Gusül, 1)

Cünüplükte fazla beklememek ve ilk namaz vaktinden
önce gusül abdesti almak gerekmektedir. Bir namaz vaktini hiçbir özür
yokken cünüp geçiren kimse sorumlu duruma düşer.

Ali (r.a.), Rasûlullah'ın şöyle buyurduğunu
haber vermiştir: "İçinde resim, köpek ve cünüp bulunan
eve melekler girmez. " (Ebû Dâvud Libas,129; Nesâî, Tahare,167)
Hadisten de anlaşıldığına göre guslü
geciktirerek cünüp kalmaya devam etmek ve namaz vaktini geciktirmek
tehlikelidir. Hadiste kastedilen cünüplük, namaz vaktini geçirmeye
sebep olan cünüplüktür. Rasûlullah cünüp olarak bazen uyur ve sabah
namazı vakti girmeden uyanıp gusledermiş. Ramazan
gecelerinde kişi imsaka kadar cünüp olduğu halde uyuyabilir ve
imsaktan önce gusledip oruca başlayabilir.

Cünüplük insanı yaşanan faal hayatın
dışında tutar. Cünüp dolaşmak bir mümini rahatsız
eder. Çünkü nafile namaz bile kılmak istese bunu yapamaz. Oruç
tutamaz.

Cünüp olana haram olan şeyler: 1. Namaz
kılamaz. Allah (c.c.), cünüp olan kişinin temizleninceye kadar
namaza yaklaşmasını, yasaklamıştır:

"Ey iman edenler... Cünüp iken de gusledinceye
kadar namaza durmayın. " (en-Nisa, 4/43).

2. Oruç tutamaz. Eğer uykuda ihtilâm olunup da
sabahleyin bunun farkına varılırsa hemen gusledilip oruca
devam edilmelidir. Fakat cünüp olarak oruç tutulamaz.

3. Cünüp olan kişi Kur'an okuyamaz. Cumhûr'a
göre cünüp olan kişinin Kur'an okuması haramdır. Hz.
Ali, "Cünüplükten başka hiçbir şey O'nu (Rasülullah'ı)
Kur'an okumaktan alıkoyamazdı." (Ebu Dâvud Terceme
Şerhi, I, 405; Nesâî, Tahare, 170) demiştir.

4. Kur'an'a el süremez, kendisine Kur'an okunmaz.
"Şüphesiz bu, korunmuş bir kitapta bulunan değerli
bir Kur'an'dır. Ona ancak temizlenenler dokunabilir. " (el- Vâkıa,
56/77-79).

5. Kâbe'yi tavaf edemez.

6. Mescide giremez. Camide iken ihtilâm olan kişi,
hemen mescidi terketmelidir. Kapıların kapalı olması
halinde zarurete binaen caizdir. Rasûlullah, "Şu evlerin
(kapılarını) çeviriniz. Çünkü ben mescidi hayız ve
cünüplere helâl görmüyorum" buyurdular. (İbn Mâce Tahare,
126).

7. Namaz kıldıramaz. Cünüp olduğu
halde unutarak cemaate namaz kıldıran kişi, hatırlar
hatırlamaz namazı terk etmeli ve guslederek namazına devam
etmelidir.

Selim TEKİN


Konular