Şamil | Kategoriler | Konular
Beka
BEKÂ
Sonsuz, ebedî kalmak; durmak, sürmek, devam etmek ve
özellikle eski hâli üzere sabit olmak.
Istılahta; Yüce Allah'ın
sıfatlarından birisidir. Allah'ın
varlığının bir sonunun olmaması demektir. Bütün
sonradan yaratılan varlıklar için bir son düşünüldüğü
halde, O'nun için bir son düşünülemez. O hem ebedî hem de
ezelîdir. Başlangıcı ve sonu yoktur.
İki türlü bâkî varlık vardır: 1-
Sonsuza kadar kendi kendine bâki olan varlık. Bu varlık için
bir fena, yani son bulmak, zevâl bulmak düşünülemez.
İşte bu varlık Yüce Allah'tır.
2- Belli bir süreye kadar, bir başkası
sebebiyle,bir başkasına muhtaç olarak bâki olan varlık.
Bu, Allah'ın dışında, Allah'ın belli bir süreye
kadar bâki kıldığı varlıklardır. Bunlar için
son ve zevâl bulmak mümkündür.
Allah'ın bâki kılmasına bağlı
olan varlıkların bâkiliği de iki şekilde olur:
a- Bizzat kendisi, özel varlığı bâki
olanlar ki; bunların bâkiliği tek tek her varlık içindir.
Buna örnek olarak gök cisimleri, ay, dünya, yıldızlar ve
diğer gezeğenler verilebilir. Her birinin bâkiliği
kendisine mahsustur. Bütün bunların son ve zeval bulması
Allah'a bağlıdır. O istediği anda bunlara bir son
verebilir.
b- Cins ve türleri itibariyle bâki olanlar. Bunların
bâkiliği her varlığın bizzat kendisi için değildir.
Bu tür bâkî varlıklara da insan ve hayvan türleri örnek
verilebilir. İnsan cins ve tür olarak Allah'ın istediği ve
dilediği vakte kadar bâkidir. Bir insan ölür ama insan türü
bâkidir. Diğeri yaşar ve insan nesli devam eder. Özel varlığı
bâki olan varlıklar ise böyle değildir. Ay, zâti olarak
kendisi için, herhangi bir yıldız kendisi için bâkidir,
süreklidir. (Râğıb el-Isfahâni, Müfredât, İstanbul
1986, s. 74).
Dünya fâni, ahiret ise bâkidir. Cennet, Cehennem
bâkidir. Oradaki mükâfat ve azap da bâkidir. Yüce Allah Cennet ehli
için "Onlar Cennetliktirler. İşlediklerine
karşılık olarak ebediyen Cennet'te kalacaklardır.
" (Ahkâf, 46/14) buyurmakta, Cehennem ehli için de, "Kim
Allah'a ve Peygamberi'ne karşı gelirse ona, içinde sonsuz
olarak kalacakları Cehennem ateşi vardır. "(Cin,
72/23) buyurarak, her iki grubun mükâfât ve azabının daimî
olacağını açıkça ifade etmektedir.
Allah'ın dışındaki her şey
O'nun dilemesi ve isteğine göre, O'nun istediği zamana kadar,
O'na muhtaç olacak şekilde bizâtihî olmayıp, biğayrihî
bâkidir. O nasıl isterse o şekilde olur ve geçici bâkilik son
bulur.
Yüce Allah ise bizâtihî olarak bâkidir. Başlangıcı
olmadığı gibi bir sonu da yoktur. Zira O Vâcibu'l-Vücûd'dur,
varlığı zorunlu olandır. Kıdemi sabit olanın
bekâsı da vaciptir. O'nun bâki olması Vâcibu'l-Vücûd olmasının
bir gereğidir. Bekâ, Allah'ın zâtî sıfatlarındandır.
Bunun zıddı olan "fenâ" yani "bir sonu olmak"
Yüce Allah için muhaldir. Böyle bir şeyin düşünülmesi
tenâkuzdur.
Abdurrahim GÜZEL
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.