Şamil | Kategoriler | Konular
Lase
LÂŞE
Leş, enkaz, murdar, ölmüş hayvan; kesim yapılmaksızın ölen veya İslâmi usule uygun olarak kesilmemiş bulunan ölü hayvan anlamında bir İslâm hukuku terimi. Terim, sadece akıcı kanı olan hayvanları kapsamına alır.
Lâşe veya meyte iki kısma ayrılır. Birincisi aslında yenilmesi haram olan domuz, köpek, yırtıcı hayvanlar ve benzerinin etleridir. İkincisi de aslında yenilmesi helâl olduğu halde, sonradan meydana gelen bir sebeple yenilmesi haram olan hayvan etleridir. Yenilmesi helâl olan bir hayvanın eti bazı sebeplerle haram hale gelir. Hayvan, Allah'tan başkasının adına meselâ put, fal okları, türbe ve benzeri şeyler adına kesilir, kesilirken "Besmele" kasten terk edilirse; hayvan, bir yerde düşmek, bir başka hayvanla vuruşmak, veya elektrik şoku yoluyla ölür yada öldürülürse veyahut İslâmî bir terim olarak "tezkiye" denilen şer'î usulle kesilerek kanının akıtılması dışında herhangi bir surette ölürse lâşe sayılır ve yenilmesi haramdır. Akmış kan da lâşe hükmündedir ve yenilmesi haramdır (el-En'âm, 6/145).
Lâşe manasına "meyne" Kur'an'da dört yerde geçer: (el-Bakara 2/173, el-Mâide, 5/3, el-En'am 6/145, en-Nahl, 16/115). Bunlardan Maide sûresinde konu tafsilatıyla anlatılmaktadır: "Ölü (meyte) kan, domuz eti Allahtan başkası adına boğazlanan (henüz canı üzerindeyken yetişip) kestikleriniz müstesna olmak üzere boğulmuş, vurulmuş, yukardan yuvarlanmış, süsülmüş, canavar yırtmış olupta ölenler, dikili taşlar üzerine (onlar adına) boğazlan hayvanlar ve fal oklarıyla kısmet aramanız üzerinize haram kılınmıştır. Bütün bunlar yoldan çıkıştır...
Ayetten de anlaşıldığı gibi, herhangi bir suretle yaralanan hayvana ölmeden önce yetişilir ve boğazlanırsa hayvan tezkiye edilmiş ve yenilmesi helâl olmuş olur. Besmele ile atılan merminin öldürdüğü, av lâşe sayılmayıp yenilmesi helâldir.
Lâşenin etini yemek haramsa da, zarûret halinde, yani açlıktan ölmemek için aşırılığa kaçmamak şartıyla yemeye ayetle ruhsat verilmiştir (bk. En-Nahl, 16/115). Böyle bir durumda yemeyip ölümü tercih ederse Allah nezdinde sorumlu olur. Domuz dışında diğer hayvanların -lâşe de olsa- tabaklanmak suretiyle derilerinden, yün, kıl, tüy, boynuz ve kemiklerinden kullanmak suretiyle istifade mümkündür (el-Mavsili, el-İhtiyar li Talili'l-Muhtar, İstanbul 1980, I, 16). Domuzun hiçbir yeri hiç bir suretle temizlenmez. Çünkü ayetlerde pis olduğu özellikle zikredilen ve fakihlerce tümüyle herşeyi necaset sayılan bir hayvandır ve bu hayvanın etinin tespit edilmiş pek çok tıbbî zararları da vardır.
Habil NAZLIGÜL
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.