Şamil | Kategoriler | Konular
Zeyneb binti ali (r.a)
ZEYNEB binti ALİ (r.a)
Zeyneb binti Ali b. Ebî Tâlib, Rasûlüllah (s.a.s)'in
torunudur. Annesi, Rasûlüllah (s.a.s)'ın sevgili kızı Hz.
Fâtıma'dır. Rasûlüllah'ın vefatından
yaklaşık beş yıl kadar önce dünyaya gelmiştir (İbnü'l-Esîr,
Üsdü'l-Ğâbe fı Ma'rifeti's-Sahâbe, Kahire,1970, VII, 132,
133).
Zeyneb; zekî, akl-ı selîm sahibi, gayet düzgün
ve edebî konuşan bir hanımdı. Babası kendisini,
amcasının oğlu Abdullah b. Cafer'l-e evlendirdi. Ondan Ali,
Abbas, Ümmü Külsüm ve Avn el-Ekber adında çocukları oldu.
Annesi Fatımatü'z-Zehrâ'dan ve Esmâ binti Umeys'ten hadis rivayet
etmiş, kendisinden de Muhammed b. Amf, Atâ b. es-Sâib ve Fatıma
binti Hüseyn b. Ali rivayet etmişlerdir (Ömer Rıza Kehhâle,
A'l-âmit'n-Nisâ, Beyrut 1982, II, 91, 92; el-Askalânî, el-İsâbe
fî Temyizi's-Sahâbe, Beyrut, t.y., VIII,100, İbn Sad, Tabakâtu'l-Kübrâ
Beyrut,1957, VIII, 465; İbn İshâk, Siyer, trc. İstanbul
1988, 314)
Hz. Zeyneb, Kerbelâ'da kardeşi Hz. Hüseyinle
beraberdi. Hz. Hüseyin ve yanında bulunan yaklaşık 72
kişi şehîd edilip geri kalanlar esir alındı. Esirler,
Ubeydullah b. Ziyad'a götürülmek üzere yola çıkarıldıklarında
şehidlerin yanında geçirilmişler, bu arada kadınlar
feryad edip dövünmeye başlamışlardır. Zeyneb de:
"Ah ya Muhammed! Semânın bütün melekleri sana selâtü selâm
etsin. İşte Hüseyin düzlükte yatıyor, kanlara
boyanmış, azaları kesilmiş. Senin kızların
ise esir alınmış, zürriyetin tek tek öldürülmüş.
Rüzgâr onların üzerine toprak savuruyor" diyerek hem kendisi
ağladı, hem de dost düşman herkesi ağlattı (İbnü'l-Esîr,
el-Kâmil fi't Tarîh, trc. Ahmet Ağırakça, İstanbul 1985,
VI, 82).
Esirler İbn Ziyad'ın huzuruna çıkarıldıklarında
Hz. Zeyneb, en âdî elbiselerini giyerek tanınmaz bir hale
gelmişti. Cariyeleri de etrafını sarmıştı.
Ubeydullah; "Şu oturan kadın kimdir?' diye üç kere sorduğu
halde Zeyneb ona cevap vermedi. Cariyelerden biri; "Bu, Fâtıma'nın
kızı Zeyneb'dir" deyince İbn Ziyad Zeyneb'e şöyle
dedi: "Sizleri alçaltan, tek tek öldüren ve ortaya attığınız
şeyleri yalanlayan Allah'a hamdolsun." Hz. Zeyneb ona şöyle
cevap verdi: "Bizleri Muhammed ile şereflendiren ve tertemiz
yapan Allah'a hamdolsun! Bizler, kesinlikle senin söylediğin gibi
değiliz. Ancak fâsıklar rezîl olur ve fâcirler yalancı
çıkartılır." İbn Ziyâd; "Allah'ın,
senin ailene yaptıklarını nasıl buldun?" diye
sorması üzerine Zeyneb; "Onların üzerine ölüm yazılmıştı.
Onlar da öldürülecekleri yere geldiler. Allah onlar ve seni bir araya
getirecek ve sizler karşılıklı olarak O'nun huzurunda
muhakemeleşeceksiniz" diyerek karşılık verdi.
İbn Ziyad hiddetlenerek; "Senin azgın kardeşine ve
ailenden âsî ve isyankâr olanlara karşı duyduğum kinden
artık rahatlamış bulunuyorum" dedi. Bu sefer Zeyneb;
"Yemin ederim, sen benim yiğidimi öldürdün, ailemi ortada bıraktın,
benim akrabalarımı benden kopardın, kökünü kazıdın.
Eğer bunlar seni rahatlatıyorsa, rahatlamış oldun!"
diyerek cevap verdi. İbn Ziyad; "Bu bir kahramanlıktır.
Yemin ederim, gerçekten senin baban bir kahramandı" deyince
Zeyneb; "Bir kadının kahramanlıkla ne ilgisi olabilir
ki?" dedi (İbnü'l-Esîr, a.g.e., I, 83).
Bu sırada, Hz. Hüseyin"in hayatta kalan oğlu
Ali, İbn Ziyad'ın gözüne ilişir. Onunla da bir süre tartıştıktan
sonra öldürülmesini emreder. Hz. Zeyneb; "Ey İbn Ziyad!
Bizden öldürdüğün kimseler yeter. Bizim kanlarımızı
içmeye kanmadın mı? Bizden bir kimse bıraktın mı?"
diyerek Ali'nin boynuna sarılır ve sözlerine devamla; "Eğer
mü'min isen, Allah adına senden şunu istiyorum; şayet onu
öldürürsen beni de onunla birlikte öldür" dedi. Bunun üzerine
İbn Ziyad, Ali b. Hüseyin'i öldürmekten vazgeçti (İbnü'l-Esîr,
a.g.e., IV, 83).
İbn Ziyad, bilahare esirleri Muaviye'nin oğlu
Yezid'e gönderdi. Esirler Yezid'in huzuruna getirilince, Şamlı
bir adam ayağa kalktı ve; "Bunların esirleri bize
helaldır" dedi, sonra Hz. Ali'nin kızı Fâtıma'yı
kasdederek;
"Bunu bana bağışlayıver"
dedi. Fâtıma, korkusundan, ablası Zeyneb'in elbisesine
sarıldı. Zeyneb, "Yalan söyledin ve alçaklık ettin;
bu iş ne sana ne de ona helâl değildir" deyince, Yezid
öfkelendi ve "Allah'a yemin ederim sen yalan söyledin. Bu bana düşer
ve ben ona bağışlamayı istersem
bağışlayabilirdim" dedi.
Zeyneb; "Asla! Vallahi sen dinimizden çıkıp
başka bir dine girmedikçe, Allah, bunu sana helal kılmış
olamaz" diyerek karşılık verdi. Yezid yine gazaba
geldi ve; "Sen bana bu şekilde karşılık mı
veriyorsun? Dinden, olsa olsa senin baban ve kardeşin çıkmış
olabilir" dedi. Zeyneb; "Allah'ın dini ile babamın,
kardeşimin ve dedemin dini ile sen de, baban da, deden de hidayet
buldunuz" diye cevap verdi. Bu sefer Yezid; "Ey Allah'ın düşmanı!
Yalan söylüyorsun" dedi. Zeyneb; "Sen emîr olduğun halde,
haksızlık ediyor ve hakarette bulunuyorsun" deyince Yezid
utandı ve sesini kesti.
Daha sonra esirler, oradan çıkarılıp
Yezid'in odalarına yerleştirildiler. Yezid'in aile efradı,
tek tek onlara taziyede bulundular, onlardan alınan malları
ziyadesiyle geri verdiler. Bunun üzerine Hz. Hüseyin'in kızı
Silkeyne: "Ben, Muaviye'nin oğlu Yezid'den daha iyilikçi bir
Allah inkarcısı görmedim" diyordu (İbni'l- Erîr,
a.g.e., VI, 87; İbn Sa'd, a.g.e., V, 212).
Hz. Zeyneb, H. 65 (684-85) yılı
civarında Mısır'da vefat etmiş ve Kanâtırü's-Sibâ'
denilen yerde defnedilmiştir. Mezarı, hâlâ ziyaret edilmekte
ve ondan teberrük edilmektedir. Bugün Mısır'da ona nisbet
edilen bir cami vardır ki, H.1173 yılında yeniden inşa
edilmiştir (Ömer Rıza Kehhâle, a.g.e., II, 99. Zeyneb'in,
Yezid ve Ubeydullah ile tartışmasıyla ilgili geniş
bilgi için bk. Ömer Rıza Kehhâle, a.g.e., II, 93 vd).
Halid ERBOĞA
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.