Şamil | Kategoriler | Konular

Mu'dal hadis

MU'DAL HADİS

Senet zincirinde peşpeşe iki ve daha fazla
ravinin düştüğü ve bu sebeple zayıf sayılan hadis.
Arapça, "güçlük, kapalılık, kötü olmak" gibi
anlamlara gelen fiilinin mef'ulü olup, hadis ıstılahında
peşi sıra ravilerin düşmesiyle hadisin durumunun
muğlak ve müphem bir hal almasını ifade eder.

Mu'dal hadis, munkatı hadisin bir türü olarak
kabul edilmekle birlikte, mu'dal hadiste en az iki ravinin arka arkaya düşmesi
şart olduğundan, munkatı hadisten ayrılmaktadır (İbn
Hacer el-Askalânî, Nuhbetü'l-Fiker Şerhi, İstanbul 1306, 36).
Buna göre her mu'dal munkatıdır; fakat her munkati mu'dal
değildir. Mu'dal hadis, munkatı'dan daha kapalıdır.
Senedinde ittisal bulunmadığı için de zayıf
sayılmıştır.

Tabiinin, Sahabe ve Rasûlullah (s.a.s)'ı
zikretmeden rivayet ettiği hadis mu'dal'dır. Bunun örneği
A'meş'in Şa'bî'den rivayet ettiği; (Kıyamet gününde
insana, falan falan işi yaptın denecek...) hadisidir: Bu hadisi
A'meş Şa'bi'den, Şa'bî Enes'ten o da Rasûlullah (s.a.s)'den
rivayet etmiştir. A'meş, isnaddan Enes (r.a) ve Rasûlullah (s.a.s)'ı
diişürmek suretiyle hadisi mu'dal yapmıştır (Ali b.
Ali et-Tehanevî, Keşşafu İstilahâti'l-Fünûn,
İstanbul 1984, II, 1026; Suphi es-Salih, Hadis İlimleri ve Hadis
İstilahları, Terc. Y. Kandemir, Ankara 1981, 141).

Ayrıca Tabiinden mevkuf olarak yapılan merfu
rivayetler de mu'dal'dır. Ravinin Tabiinden naklen (Rasûlullah dedi)
şeklinde yaptığı rivayet buna bir örnektir (et-Tehavenî,
aynı yer).

Muhaddisin senedi başından sonuna kadar
hazfederek (atlayarak) Rasûlullah (s.a.s)'e isnad ettiği hadisler de
mu'dal sayılmıştır. Ancak bu durumda mu'dal ile
mu'allak aynı anlamdadır (Talat Koçyiğit, Hadis
İstılahları, Ankara 1980, 356).

Senedlerinden düşürülen raviler adalet, hıfz
ve zapt yönünden tespit edilip yerlerine konmadıkça mu'dal
hadislerin hiç bir geçerlilikleri yoktur (a.g.e., 357).

Ömer TELLİOĞLU


Konular