Şamil | Kategoriler | Konular
Musalla
MUSALLÂ
Namaz kılmak için tahsis edilen yer; bir belde halkının cuma, bayram ve cenaze namazlarını bir arada kılmaları için hazırlanan alan anlamında bir fikıh terimi. Halk arasında daha ziyade, cami avlusunda cenaze namazının kılındığı yer için kullanılır. Cenazenin konduğu taşa da musalla taşı denir.
Musallâ kelimesi, Kur'an-ı Kerim'in şu âyet-i celilesinde geçmektedir: "Kâbe'yi insanlar için toplanma ve güven yeri kılmıştık. İbrahim'in makamını musalla (namaz yeri) edinin, dedik. Evimi ziyaret edenler, kendini ibadete verenler, rükû ve secde edenler için temiz tutun, diye İbrahim ve İsmail'e ahit verdik" (el-Bakara, 2/125).
İslâm'ın ilk asırlarında genellikle şehirlerin kenar kısımlarında toplu namazlar için musallâlar hazırlanır ve bayram, cuma namazları gibi toplu namazlar bu günkü gibi muhtelif camilerde değil, sadece namazgâh denilen bu musallâlarda kılınır, böylece bütün şehir halkının haftada bir defa bir araya gelmesi sağlanırdı. Nitekim Ebu Said El-Hudrî (r.a)'ın ifadesine göre: "Rasulullah (s.a.s), Ramazan ve Kurban bayramlarında musallâya çıkar ve ilk başladığı şey namaz olurdu. Namazdan sonra ayağa kalkarak sahabeye vaaz eder, onlara gerekli tavsiyelerde bulunur, gerekli emirleri verir, gaza için göndereceği varsa onları gönderir ve daha sonra musalladan evine geri dönerdi" (Buhârî İdeyn, 6).
Nafi' b. Ömer de der ki: "Rasulullah (s.a.s), bayram gününün sabahında musallâya gider ve beraberinde mızrağı da götürülürdü. Musallaya varınca mızrağı, kendisinin önünde dikilir ve ona doğru namaz kılardı. Rasulullah'ın o zamanki musallâsı bir düzlükten ibaretti ve önünde mihrap gibi herhangi bir şey yoktu" (İbn Mace, İkamet, 164).
İslâm hukukçuları bu hadisi şerifleri nazarı itibara alarak yağmur ve kar gibi bir özür olmadıkça bayram, cuma ve cenaze gibi toplu namazların şehir dışında bir musallâda kılınmasının sünnet olduğunu ve musallâda bayram namazı kılmanın camide kılmaktan daha faziletli olduğunu söylemişlerdir. Hanefi fukahası hep bu görüştedirler. Zira Rasulullah (s.a.s), bayram namazlarını hep Medine camiinin dışındaki musallâda kıldırmıştır.
Peygamber Efendimizin musallâsı, Medineli Münevverede, Mescid-i Nebevînin kapısından batı istikametine doğru bin arşın uzaklığında bir yerde idi. Bu gün Mescidü'l-Gamâme denilen cami Peygamber Efendimizin musallâsında yapılmıştır. Medine ahalisi de Hicretin dokuzuncu yüzyılına kadar bayram namazlarını orada kılarlardı.
İmam Malik'in arkadaşlarından Ebu'l-Gassan el-Kennani'ye göre Peygamberimizin musallâsı olan Mescidü'l-Gamâme, Hicretin ikinci yüzyılında cami haline getirilmiştir. Hicretin dokuzuncu yüzyılına kadar bu cami musallâ olarak kullanılıyordu. Ancak, Mescid-i Nebevi genişletilince artık musallâya ihtiyaç kalmayıp cuma ve bayram namazları da burada kılınmaya başlandı.
Peygamberimiz (s.a.s)'in musallâsında inşa edilen Mescidü'l Gamame, Hicretin sekizinci yüzyılında Kılavun'un oğlu Sultan San tarafından tamir edildi. Dokuzuncu yüzyılda Mimar Emir Berdek tarafından, onüçüncü yüzyılda Osmanlı Sultanı Abdülmecid Han tarafından ve XIX. yüzyılda II. Abdülhamid Han tarafından yine tamirat gördü ve nihayet Hicri-1353 yılında, Suud hükümeti tarafından Osmanlı mimarisi üzerine tamiratı yapıldı (Abdül Kuddus el-Ensari, Asarü'l-Medine el-Münevvere, 118).
Abdülcelil ÜNALAN
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.