Şamil | Kategoriler | Konular

Seyhayn

ŞEYHAYN

İki yaşlı, şeyh, önder.

Çeşitli alanlarda ilk iki sırayı tutan
kişiler. İslam tarihinde ilk iki halife olan Hz. Ebu Bekr ile
Hz. Ömer'i; hadis ilminde en güvenilir hadis külliyatları
sayılan altı kitaptan (kütüb-i sitte) ilk ikisini derleyen
Buharî ile Müslim'i, Hanefi fıkhında da İmam-ı Azam
Ebu Hanife ile İmam Ebu Yusuf'u belirtir.

Dönemleri hilafet yönetiminin en yetkin örneğini
oluşturan Hz. Ebu Bekr ile Hz. Ömer'in halifelikleri sırasındaki
uygulamaları sonraki halifeler ve yöneticilerce bir ölçü olarak
kabul edilmiştir. Her ikisinin birlikte benimsedikleri bir görüş
ve uygulama ise örneklik niteliği bakımından daha da büyük
bir önem kazanmaktadır. Bu nedenle bu tür görüş ve
uygulamaların her ikisine ait olduğunu belirtmek üzere "şeyhayn"e
ait olduğu vurgulanır.

İmam Buharî ve Müslim'in derledikleri hadisler,
tek başlarına diğerlerinden daha güvenilir sayılır.
Her ikisinin birlikte aktardığı hadisler ise, iki
otoritenin de onayını almış olmaları nedeniyle
tartışmasız delil olarak kabul edilirler. Bu nedenle bu tür
hadislerden söz edilir, delil olarak kullanılırken,
"şeyhayn" tarafından rivayet edildikleri özellikle
belirtilir.

Hanefî fıkhında Ebu Hanife'den sonra Ebu
Yusuf ile İmam Muhammed söz sahibi hukukçulardır. İmam
Ebu Hanife ile Ebu Yusuf, Hanefi bilginlerce "şeyhayn" ya
da "şeyhan" olarak nitelenir. Bu üç bilginin ictihadlarının
farklı olması durumunda mezheb görüşü, çeşitli
etmenler göz önünde bulundurularak belirlenir. İmam Muhammed ile
Ebu Hanîfe ya da Ebu Yusuf'un ictihadlarının birleşmesi
durumunda, yine mezhep görüşü iki ayrı görüş
değerlendirilerek belirlenir. Ama şeyhayn olarak anılan
İmam Ebu Hanife ile Ebu Yusuf'un ictihadları birleşirse,
mezhep görüşünü tartışmasız bu ictihad belirler.
Şeyhayna atfedilen görüş, Ebu Hanife ile Ebu Yusuf'un ortak
ictihadlarını, aynı zamanda da mezheb görüşünü
ifade eder.

Şamil İ.A.


Konular