Şamil | Kategoriler | Konular
Seriyye
SERİYYE
Düşman üzerine gönderilen küçük askerî
birlik.
Seriyye, Hz. Muhammed (s.a.s)'in bizzat katılmayıp
sancağı, ashabından birine teslim ederek onun komutası
altında gönderdiği birliklerin gerçekleştirdiği
siyasî ve askerî harekâtlardır. Seriyyeye "ba's"
adı da verilmiştir. Seriyyeyi gazveden ayırmak gerekir.
Bilindiği gibi gazve, Rasûlüllah'ın mücahidlerle birlikte
bizzat katıldığı askerî harekâtlara denir. Ancak
seriyyelere bazen "gazve" dendiği de olmuştur. Buna
örnek olarak Mute gazvesi verilebilir. Hz. Peygamber'in bizzat yönetmediği
savaş sadece budur. Bu savaşta bazı yiğit müslümanlar,
Rasûlüllah (s.a.s) tarafından komutan olarak seçilmiştir. Bu
da Hz. Muhammed (s.a.s)'in Sahabeyi, askerî komuta alanında
eğitmek için benimsediği bir yöntemdi. İslâm ordusunun
Bizans süvari birlikleriyle bu ilk karşılaşmasında
ordu komutanı olarak Zeyd b. Hârise görevlendirilmişti.
Öte yandan Hz. Peygamber bir seriyye gönderince,
dönüşlerinde askerlere kendi durumları, komutanın
kendilerine davranışı ve aralarında mevcut olan
yardımlaşmanın boyutları hakkında soru sormakta
idi.
Hicretten hemen sonra peşpeşe seriyyeler ve
gazveler başladı ve Medine dönemi boyunca devam etti. Bu bakımdan
Rasûlüllah, İslâm davetini silâh gücüyle tehdit eden bâtıl
güçlere karşı mücadele verebilmek için askerî kuvvetleri eğitme
ihtiyacı hissediyordu.
Hz. Peygamber (s.a.s) seriyyelerin başına
harp bilgisi, sabrı ve cesareti ile temayüz etmiş kahraman müslümanlardan
komutan seçiyordu. Hz. Hamza, Ubeyde b. Hâris, Sa'd b. Ebî Vakkas,
Abdullah b. Revâha, Zeyd b. Sâbit, Ebû Ubeyde b. Cerrah bunlardandır.
Daha sonra da Hâlid b. Velid ve Amr b. el-Âs, Hz. Peygamber (s.a.s)'in
en seçkin komutanlarının başında yer aldı.
Hz. Muhammed (s.a.s), herhangi bir seriyye için sancağı
Ashabtan birine vereceği zaman, onu mescidin avlusuna diker ve
yiğitlerden bir seçim yapar; harekât anı gelmeden seriyye
komutanına gidecekleri yeri söylemezdi. Bazen de seriyye komutanına
ağzı kapalı bir mektup verir; meselâ kuzeye veya güneye
gitmelerini emreder, onlara bir yer tarif edip o yere gelmeden mektubu
açmamalarını tenbih ederdi. Bütün bunlardan amaç, düşmana
haber sızmasını önlemekti.
İlk seriyyelerde gözetilen gaye; Mekke-Şam
ticaret yolu gibi stratejik önem taşıyan bölgeleri kontrol altında
tutmak; gerektiğinde orada sağladığı hâkimiyeti
ve inisiyatifi Mekkeli müşrikleri susturmak amacıyla
değerlendirmek, özellikle müşriklerin gözünü korkutmak,
ummadıkları yerlerde karşılarına çıkabilecekleri
izlenimini uyandırmak ve neler düşündükleri hakkında
haber toplamaktı. Bu gaye ile hazırlanan seriyyelerden biri Hz.
Hamza seriyyesi, bir diğeri de H.2/M.624 yılında Mekke ile
Tâif arasındaki Batn-ı Nahle denilen yere gönderilmiş
olan seriyye idi. Bu seriyyeye Abdullah b. Cahş komutan tayin
edilmişti.
Hz. Peygamber (s.a.s)'in katıldığı
gazvelerin sayısı yirmi yedi iken; seriyyelerin sayısı
otuz sekize ulaşır. Ancak bu rakamların daha fazla
olduğunu söyleyenler de vardır (Muhammed Hamidullah, Hazreti
Peygamberin Savaşları, Gev. Salih Tuş, İstanbul 1981,
s. 21).
Mefail HIZLI