Şamil | Kategoriler | Konular

Ricalullah

RİCÂLULLAH

Ricâl, büluğ çağına ermiş
yetişkin insan anlamına gelen racül kelimesinin çoğuludur.
Allah lafzı ile isim tamlaması şeklinde kullanımı
olan ricâlullah'ın anlamı "Allah adamları"
dır. Nitekim dilimize "Allah adamı" şeklinde
deyim olarak yerleşmiştir.

Ricâl tabiri kelimenin büluğa erme
manasından kinaye olarak tasavvuf literatürüne de girmiştir.
Burada, kelime, biyolojik nosyonunu manevîruhî yetkinleşme ve
olgunlaşmaya terketmiştir. Sühreverdî, meşhur eseri Avâriful-Maarif'in
Süfilere göre evlilik ve bekarlıkla ilgili bölümünde kelimeyi
şöyle izah eder: "Niçin evlenmediği sorulan derviş
şöyle cevap verir: "Kadınların ıslahı ricâlin
işidir. Ben henüz ricâl yani gerçek adam seviyesine gelmedim ki
evleneyim. Sadık müridler büluğa ermedikçe evlenmezler. Tabii
onların bülüğu ricâl olma çağıdır".

İşte tasavvufî anlamda büluğa ermeye
ricâl denilmektedir. Yine Sühreverdî eserinin Tasavvufun mahiyeti kısmında,
bu tabiri Ebû Hafs'dan naklen şöyle tanımlar: "Tasavvuf
edebten ibarettir. Her anın, her hâlin ve her mekânın bir
edebi vardır. Vaktinin edebine riayet eden, Ricâl seviyesine erer".
Ricâl seviyesi de, zamanın gereğini yapan sûfîye verilen bir
niteleme olmaktadır.

Ruzbihan el-Baklî ise kelimenin izahını
yaparken, Nûr Suresinin 36-37. ayetlerine atıfta bulunur; "Allah'ın
yüksek tutulmasına; isminin içinde anılmasına izin
verdiği evlerde sabah, akşam O'nun şanını yücelterek
tenzih eden öyle adamlar (Ricâl) vardır ki; ticaretler,
alımlar ve satımlar onları Allah'ı anmaktan,
namazı dosdoğru kılmaktan, zekatı vermekten
alıkoyamaz..." Baklî'nin kanaatine göre, âyette geçen ricâl
kelimesi, Sühreverdî'nin verdiği anlamı da içeren ve belirli
bir mertebeye ulaşmış olan "Ricâlullah"ı
ifade etmektedir. Mutasavvıflara göre ricâlullah hakk'ın
bilgisine mükaşefe yoluyla ulaşan sufîler hakkında
kullanılan bir tabir olmuştur.

Nihayet ricâlullah tabiri, süfî terminolojide "manevî
kuvvet ve kudret sahibi olan velî" biçiminde yerleşmiştir.
Bu tabirin ricâl-i İlahiyye ve ehlullah şeklinde
kullanımı da yaygındır.

Seyfullah SEVİM


Konular