Şamil | Kategoriler | Konular

Mürüvvet

MÜRÜVVET

Mertlik, yiğitlik ve insâniyet, iyilik ve
cömertlik anlamlarında bir İslam ahlâkı terimi. Mürüvvetin
çok çeşitli tarifleri yapılmıştır. Bu tariflere
göre mürüvvet, nefsin bütün pislik ve kötülüklerden korunması,
halk nazarında insanı kötü gösteren bütün davranışlardan
sakınılmasıdır. İnsanlığa uygun olan
şeyi yapmak, güzel görünen şeyleri alıp kötüye
götüren yollardan kaçınmak ve açıkça yapılmasından
utanılacak bir şeyi gizlice yapmamak da bir mürüvvetin
eseridir. Aynı zamanda görülen bir iyiliği unutmamak ve
fırsat düşünce karşılığında iyilik
yapmak da mürüvvet eseridir. Mürüvvet doğruluğa götüren
sebeplerden biridir. Mürüvvet sahibi olmak, yalan söylemeyi önler ve
doğru olmayı gerektirir.

İnsanın yaşadığı toplum içinde,
o toplumun örf ve âdetlerine uygun bir yaşayışa sahip
olması da mürüvvetten sayılır. Meselâ, bir erkeğin
kadınlara mahsus bir elbise giyerek sokakta dolaşması,
yahut kadınlar gibi omuzlarına kadar saç uzatması, onun mürüvvetsizliğine
delâlet ettiği gibi, insanın bir mecliste ayaklarını
uzatarak oturması da mürüvvetin yokluğundandır. Çünkü
toplumun örf ve âdeti, bunları yapmamayı emreder. Halkın
dikkatini üzerine çeken mevki sahibi muteber bir kişi,
cimriliği dolayısıyla hammala para vermemek için evine
götüreceği bir yiyecek sepetini veya fileyi, caddede ve halkın
gözü önünde taşırsa mürüvvetini ihlâl etmiş olur.
Ancak böyle bir işi tevâzu ile yaparsa mürüvvetine halel gelmez.

Mürüvvetini ihlâl eden kişinin İslâm kaza
müessesesinde şehadeti kabul edilmez. Zira mürüvvetin ihlâli, o
kişide akıl bozukluğuna, dinî eksikliğe veya
hayasındaki azlığa işarettir. Hadis alanında, mürüvvetini
yitiren kişinin rivayeti kabul edilmez. Hadisçiler böyle kişilerin
hadislerini almaktan ve onları rivayet etmekten titizlikle
sakınmışlardır (Talat Koçyiğit, Hadis
Istılahları, Ankara 1980, s. 298-299).

Zıddı nâmerdlik olan mürüvvet, ayrıca
bir babanın evlâdını yetiştirip evlendirmesi ve evlâd
babası olmak gibi bahtiyarlıkları da ifade eder.
Kısaca mürüvvet, kişinin olgunluğu demektir.

Mefail HIZLI


Konular