Şamil | Kategoriler | Konular

Miskal

MİSKÂL

Mikdar, kadar; dirhemin, bir tam yedi bölü üçü ağırlığında
altın ağırlık ölçü birimi. İslâmî bir terim
olarak; zekât ve sadaka-i fıtır vermek, kurban kesmek için
gerekli olan zenginliğin belirlenmesinde kullanılan bir
ağırlık birimidir. Şer'î ve örfi olmak üzere ikiye
ayrılır. Şer'î miskal, Hz. Peygamber (s.a.s) zamanında
kullanılan miskal; örfi miskal de her ülkenin kendine ait miskali
demektir.

Şer'î miskal 20; örfi miskal 24 kırattır.
Bir kırat, kapçığı ve iki tarafından kılçığı
temizlenmiş orta boyda beş arpa tanesinin
ağırlığına eşittir. Buna göre şer'î
bir miskal 20 x 5 = 100; örfî miskal 24 x 5 = 120 arpa ağırlığında
olur. Bu günkü ağırlık ölçüsüyle şer'î bir
miskal yaklaşık 4.009; örfi bir miskal de 4.8105 gramdır.
Zekât ve sadaka-i fıtır vermek ve kurban kesmek için lâzım
olan zenginliğin belirlenmesinde şer'î miskal esas alınır
(İbn Âbidin, II, s. 39; Tecrid-i Sarih Tercümesi, V, s. 50, 53).

Altının para olarak kullanılmayan ziynet
ve benzeri çeşitlerinin ağırlık olarak
değerlendirilmesinde miskal sözcüğü kullanılırken,
Hz. Peyamber ve Hulefa-ı Râşidin döneminde, tedavülde kullanılan
altın paraya "dinar" gümüş paraya ise "dirhem"
adı verilmiştir. Miskal veya dinar ağırlıklı
(vezin) bakımından eşit altın para birimleri
olduğu gibi, bunların gümüş para birimi olan dirhemle de,
ağırlık bağlantıları bulunmasına özen
gösterilmiştir. Hz. Ömer devrinde yapılan para
ayarlamasında on dirhemin bir dinar veya bir miskale eşit kabul
edilmesi ve bundan sonra da bu orana genellikle dikkat edilmesi, bu iki
çeşit paranın birbirine göre ağırlığını
gösterir. Şer'î dirhem yaklaşık 2,8 gram kabul edilince,
on dirhem = 28 gram olur. Bunu yediye böldüğümüzde 28: 7 = 4 gram
da yaklaşık dinarın ağırlığı
olmuş bulunur (Ayrıntı için bk. "Dirhem" ve
"Dinâr" maddeleri).

İslâm'da altın ve gümüş para sistemi
ve bunların kendi cinsleriyle mübadelesinde "eşit
ağırlık ve peşin" olarak yapılması
prensibinin getirilmesi, tedavülde kullanılan para ile, toplumun
elindeki bütün altın ve gümüş stokları arasında
"satın alma gücü eşitliği"
bağıntısını ortaya çıkarmıştır.
Başka bir deyimle, para olarak kullanılan altın veya gümüşle,
aynı ayardaki diğer altın ve gümüş çeşitleri
arasında ağırlık bakımından bir
satış alma gücü farkının doğmasına
İslâm'daki faiz yasağı ekonomik bir engeldir. Bu prensip
gereği, İslâmî para sistemi enflasyona karşı
korunmuştur.

Şâmil İA


Konular