Şamil | Kategoriler | Konular

Gasıb

GÂSIB

Başkasının mülkiyetinde olan birşeyi
haksız yere ve göz göre göre kendi mülkiyetine geçiren kimse
anlamında bir fıkıh terimi. Gasbedilen mala "mağsûb",
asıl mülk sahibine de "mağsûbun minh", bu olaya ise
"gasp"* denir.

Gasp, Kur'an, sünnet ve icmâ ile yasaklanmıştır.
Kur'an'da şöyle buyurulmaktadır: "Ey inananlar,
mallarınızı aranızda bâtılla (haksız yere)
yemeyin. Kendi rızanızla yaptığınız ticaret
olursa başka" (en-Nisâ, 4/29).

Hadîs-i şerifte ise şöyle buyurulmaktadır:
"Kendi rızası olmadıkça bir müslümanın
malı başkasına helâl olmaz" (Ahmed b. Hanbel, Müsned,
V, 22).

Hırsızlığın gasbdan farkı,
gizli yapılmasıdır. Bu sebeple ayrı bir statüye
tabidir.

Gâsıb kişi gasbettiği malı, o mala
verdiği zararları ve sözkonusu malı mülkiyetinde
bulundurduğu müddet içerisinde o malın
sağladığı gelir ve kazancı asıl hak sahibine
geri vermekle mükelleftir. Gasbettiği mal onun tasarrufundayken helâk
olmuşsa, ya onun benzerini ya da bedelini öder. Çünkü yüce
Allah, "Kim size saldırırsa, onun size
saldırdığı kadar siz de ona saldırın"
buyurmaktadır (el-Bakara, 2/ 194).

Başkasına ait olan birşeyi alanın gâsıb
sayılabilmesi için gasbedilen şeyin mütekavvim mal olması
gerekir. Meselâ domuz, içki gibi şeyler, müslümanlar tarafından
mülk edinilemezler. Bu sebeple bunları gasbeden gâsıb
sayılamaz. Ancak bu gibi şeyler, hristiyanlar tarafından mülk
edinilebildikleri için müslüman biri, bir hristiyanın bu tür
mallarını gasbedecek olursa, değerlerini geri ödemekle
mükelleftir (Geniş bilgi için bk. Gasp).

M. Sait ŞİMŞEK


Konular