Şamil | Kategoriler | Konular

Bunak

BUNAK

Zekânın, zihnin ve aklın görevini yapamaması
sonucu meydana gelen hastalığa yakalanan kimse, ma'tuh.

Dokuların özelliğini kaybetmesi sonucu bu
hastalar bazen deli, bazen akıllı gibi hareket ederler. Unutma
olayı artar, yeni bilgiler zihne zor yerleşir.

Bunama, ehliyeti daraltan özellikler arasında yer
alır. Bunaklar mümeyyiz çocukları andırırlar.
Ehliyet bakımından da onlar gibidirler. (Mecelle, Madde, 978).

Bunak veya fıkhî tâbiriyle Ma'tuh, alış-veriş
gibi feshedilebilecek veya batıl olacak bir tasarrufta bulunamaz.
Ma'tuh'un alış-verişi batıl ve geçersiz kabul edilir
ise yaptığı akidlerde meydana gelecek zarar ve ziyanı
yüklenir. (Mecelle, Ali Haydar Şerhi, madde: 960). Böyle bir
durumda meydana gelen zararlar ma'tuh'un malından alınır,
ona tazmin edilir. Çünkü Ma'tuh bütün işlerinde mahcur kabul
edilmiştir. Fakat bir başkası Ma'tuh olan birine bir mal
satıp veya kiralasa, rehin veya borç para verse, onunla bir ortaklık
kurmak üzere bir sermaye teslim etse, bunak kimse de bunları telef
ettiği takdirde ona tazmin ettirilmez. (Ö. N. Bilmen, Istılahat-ı
Fıkhiyye Kamusu, VII, 271 vd.). Yalnız ma'tuh tasarrufta
bulunmak isterse bundan kimse onu alıkoyamaz. Ma'tuh'un velisi çocuk
iken ona velâyet edenlerdir. Başka bir görüşe göre ise bunakın
velisi devlet yahut devletin temsilcisi olan kadıdır. Bunak
alış-veriş ederken velisi onu görüp de engel olmazsa bu
alış-veriş geçerlidir. Fakat bundan bir zarar söz konusu
olursa malından tazmin edilir.

Bunaklar bütün hallerinde çocuklar gibidirler.
Çocuklar için İslâm'ın koyduğu hükümler ve özellikle
mahcuriyetleriyle ilgili olarak belirlenen prensipler aynen bunaklar için
uygulanır. Velileri onların mallarından zekâtlarını
verir, kurbanlarını keserler.

Şâmil İA.


Konular