Şamil | Kategoriler | Konular

Vitir namazı

VİTİR NAMAZI

Tek,tek başına olan şey, yatsı
namazından sonra kılınan üç rek'at namaz.

Vitir namazı, üç rekatlı bir namazdır.
Yatsı namazının son sünnetinden sonra kılınır.
Namazının vakti, yatsı namazının vakti ile
aynıdır, yatsı namazının vaktinin bitimi ve sabah
namazının vaktinin başlangıcı ile son bulur.

Vitir namazına, "niyet ettim Allah
rızası için bu günkü vitir namazını kılmaya"
diye niyet edilir. Normal olarak iki rek'at kılınır.
İki rekatın sonundaki oturuşta "et-Tahiyyât"
okuduktan sonra üçüncü rekata kalkılır. Besmele ile Fatiha
ve bir miktar Kur'ân okunduktan sonra, Allahu ekber deyip tekbir alınır,
eller bağlanır ve Kunut duası okunur. Sonra "Allahu
ekber" diyerek rükû ve secdelere gidilir. Ondan sonra oturulur ki,
bu son oturuştur. Bu oturuşta "et-Tehiyyât", "salli-barik"
ve "Rabbenâ" duaları okunur ve iki tarafa selâm verilir (İbn
Abidin, Reddu'l-Muhtar,Mısır, 1966, II, 5, vd).

Vitir namazı Kur'an'da geçmemektedir. Fakat hakkında
çeşitli hadisler mevcuttur. Bazısının meâli şöyledir:

"Ey Kur'ân ehli, vitir namazını
kılın! Çünkü Allah tektir, tek'i sever" (Buhârî,
Deavât, 69; Müslim, Zikir, 5-6; Nesâî, Kıyâmü'l-Leyl, 27;
Tirmizî, Vitir, 2; EbuDâvud, Vitir, 1).

"Üç Şey vardır ki, bana farzdır.
Fakat size farz değildir. Kuşluk namazı, kurban namazı
ve vitir namazı" (ez-Zeylaî, Nasbu'r-Raye, II, 105).

Allah size bir namazı daha fazladan ilâve etmiştir.
Bu namaz da vitir namazıdır. Vitir namazını,
yatsı ile sabah vakti doğuncaya kadar geçen zaman içinde krlın"
(Ahmed b. Hanbel, el-Müsned,180, 206, 208; V, 242; VI, 7).

"Vitir haktır. Beş rek'at ile vitir
namazını kılmak isteyen, kılsın. Üç rek'at ile
kılmak isteyen, kılsın ve tek rek'at ile kılmak
isteyen, yine kılsın" (Nesâî, Kıyamü'l-Leyl, 40;
Ebû Dâvud, Vitir, 3; İbn Mâce, İkâme, 123).

Hz. Aişe validemiz (r.an); "Hz. Peygamber
üç rek'at ile vitir kılar ve üç rekatın sonunda selam
verirdi" demiştir (ez-Zeylaî, Nasbu'r-Raye, II, 118). İbn
Ömer ve İbn Abbas da; "Vitir namazı, gecenin sonunda
kılınan bir rekattır" demişlerdir (Müslim,
Müsâfirûn,153; Ebû Davud, Vitir, 3; Nesaî, Kıyâmu'l-Leyl, 34).

Ebû Hanife yukarıdaki hadislere dayanarak, vitir
namazını bayram namazları gibi vacip olarak kabul
etmiştir. Ebu Yusuf, İmam Muhammed ve diğer üç mezhep
imâmlarına göre ise, vitir namazı müekked sünnettir.

Hanefilere göre vitir namazı üç rekattır
ve sonunda selam verilir. Delil olarak da, Hz. Aişe'nin rivayet
ettiği hadisi gösterirler. Mâlikîlere göre vitir namazı bir
rekattır. Ondan önce yatsının farzından sonra
kılınan iki rek'at sünnet bulunur. Bunların arası
selam ile ayrılır. Hanbelîlere göre de, vitir namazı bir
rekattır. Fakat üç veya daha çok rek'at olarak da kılınabilir.
Şâfiîlere göre vitir namazının en azı bir rek'at,
en çoğu en bir rekattır. Bir rek'attan fazla
kılınacaksa, önce iki rekata niyet edilir ve sonunda selâm
verilir. Sonra vitir namazının bir rekatına niyet edilir ve
sonunda selâm verilir (el-Kasanî, Bedaiu's Sanai' Beyrut, 1974, I, 270
vd.; ez-Zuhaylî, el-Fıkhu'l-İslâmî ve Edilletuhu, Dımaşk,
1984, I, 820).

Vitir namazı, yalnız Ramazanda cemaatla
kılınır. İmam bu namazı açıktan
kıldırır. Kunut duasını tercih edilen görüşe
göre, imam da cemaat da gizli okurlar. Ramazan ayının
dışında vitir namazını cemaatla kılmak
mekruhtur.

Mesbûk namazını kılan kişi, ikinci
rek'atta mı, yoksa üçüncü rek'atta mı olduğundan şüphe
ederse, bulunduğu rek'atta Kunut duasını okur, rükû ve
secdelerden sonra bir rek'at daha kılar ve yeniden Kunut
duasını okur. Rükû ve secdelerden sonra oturur, et-Tehiyyatü,
salli barik ve Rabbenâ dualarını okur, selâm ile namazını
tamamlar.

Vitir namazının dışındaki
namazlarda, Kunut duası okunmaz. Ancak İmam Şâfiî ve
İmam Malik'e göre, her zâman, sabah namazlarının ikinci
rekatında, rükûdan sonra ayakta Kunut duası okunur. Bu durumda
kunut duasını okumak, Mâlikîlere göre müstehap ve Şâfiîlere
göre sünnettir. Bir de Şâfiîlere göre, Ramazan ayının
ikinci yarısında vitir namazının son rekatında, rükûdan
sonra Kunut duasını okumak menduptur (ez-Zeylâî,
Nasbu'r-Râye, II,123; ez-Zühaylî, el-Fıkhu'l-İslâmî, I, 826
vd).

Sabah namazında Kunut duasını okuyan
Şâfiî ve Malikî imama uyan bir Hanefî, Kunut duasını
okumaz, susar ve imâm Kunut duasını bitirinceye kadar ayakta
bekler.

Kunut duasını bilmeyen, okumaktan aciz olan
bir kişi, onun yerine "Rabbenâ âtinâ..." âyetini
okuyabilir. Yahutta üç kere: "Allahümmeğfirlî (Allahım
beni mağrifet et)" diyebilir. Bunların yerine üç kere:
"Ya Rabbi (ey Rabbim)" demesi de caizdir (et-Tahtâvî, Hayiye,
Mısır, 1970, 312).

Uygun görülen kunut duası şöyledir:

"Allahümme innâ nesteînuke ve nestağfruke
ve nestehdike ve nu'minu bike ve netubu ileyke ve netevekkelu aleyke ve
nusnî aleyke'l-hayra kullahû neşkuruke velâ nekfuruk ve nahla'u ve
netruku men-yefcuruk.

Allahümme iyyâke ne'budu ve leke nusallî ve
nescüdü ve ileyke nes'â ve nahfidu narcû rahmeteke ve nahşâ
azabek inne azâbeke bi'l-küffâri mulhik" (et-Tahtavî, Haşiye;
307 vd.)

Anlamı: "Allah'ım!.. Biz şüphesiz
senden yardım ve mağrifet ister, senden hidâyet dileriz. Seni
tasdik eder, günahlarımıza tevbe eder, sana itimad ederiz. Seni
bütün hayırlar ile senada zikirde bulunur, nimeti itiraf ile sana
şükrederiz. Seni inkâr etmeyiz. Sana isyan edip duranları
reddeder, terkederiz; kendileriyle ilişkimizi keseriz.
Allahım!.. Biz ancak sana ibâdet ederiz, senin için namaz kılarız,
sana secde ederiz. Senin rızanı ve kulluğunu elde etmek için
çalışır, koşarız. Senin rahmetini umar,
azabından korkarız. Şüphe yok ki, senin hak olan azabın
kâfirlere erişicidir. "

Kunut duasını okumak vacip olduğu için,
unutulduğu takdirde, namazın sonunda sehiv secdesi
yapılır.

Vitir namazı yine vacip olduğundan,
zamanında kılınmadığı takdirde, kazası
gerekir. Vitir namazı, zamanında normal olarak nasıl
kılınıyorsa, kaza edilince de, aynı şekilde
kılınır (İbn Hümâm, Fethu'l-Kadir, Mısır
1315, I, 300 vd).

Nureddin TURGAY


Konular