Şamil | Kategoriler | Konular
Vahdet-i mevcud
VAHDET-İ MEVCUD
Allah ile evrenin birliğini savunan maddeci düşünce.
Vücudiye de denilen vahdet-i mevcud, Batı felsefesindeki materyalist
panteizmin İslâm dünyasındaki
karşılığıdır. Görülen dünya lehine Allah'ın
varlığını reddettiği için İslâm bilginleri
tarafından dinsizlerin, zındıkların yolu olarak
tanımlanır. Zaman zaman vahdet-i vücud anlayışı
ile karıştırıldığı da görülür.
Vahdet-i mevcud düşüncesine göre dışta
bağımsız bir varlık ile var olan ruhlar ve cisimler
evreni dışında bir Allah yoktur. Allah denilen varlık,
evreni oluşturan varlıklar toplamından başka
birşey değildir. Allah'ın evreni oluşturan
varlıklara nispeti, külli bir kavramın cüzüne nispeti gibidir.
Tanrı evrendir. Varolan her şey, bu evrenden ibarettir.
Vahdet-i mevcud düşüncesi, İslâm
tasavvufundaki vahdet-i vücud anlayışının tam
karşısında yer alır. Birincisi, Allah'ı yok
sayarak varlığı evrenle
sınırlandırırken, ikincisi mutlak
varlığın Allah olduğunu, evrenin ise kendi
başına bir varlığı ve gerçekliği
olmadığını savunur. Vahdet-i mevcuda göre evren
sonsuz ve zorunludur (vâcib). Vahdet-i vücuda göre ise evren, sonlu ve
mümkün bir varlıktır.
Ahmet ÖZALP