Şamil | Kategoriler | Konular

Müstehap

MÜSTEHAP

Sevilen, hoşa giden amel. Hz. Peygamber'in bazan
işleyip, bazan terk ettikleri, selef-i sâlihinin sevip işlediği
ve rağbet ettikleri işler anlamında bir fıkıh
terimi. Mendup'la eş anlamlıdır. Buna; nâfile, fazîlet,
tatavvu ve edeb isimleri de verilir.

Kuşluk namazı, teheccüd namazı,
tehıyyetü'l-mescid ve evvâbîn namazları ile, nafile oruçlar
ve nafile sadakalar müstehap amellerdendir. Müstehap, genellikle gayr-i
müekked sünnetle eş anlamlı olarak da kullanılır.

Müstehabın hükmü: İşlenmesinde sevap
olup, terkinde kınama bulunmamasıdır.

Rasûlüllah (s.a.s)'ın farz ibadetlerin
dışındaki ameller için "tatavvu" terimini
kullandıkları olmuştur. Talha b. Ubeydillah (r.a)'den
şöyle dediği nakledilmiştir.

"Saçı darmadağın fakir olduğu
belli olan Necidli bir kimse Hz. Peygamber (s.a.s)'in huzuruna geldi.
Uzaktan sesini zorla işitebiliyorduk. Hattâ ne söylediği
anlaşılmıyordu. Meğer İslâm'ın ne
olduğunu soruyormuş. Adamın sorusuna
karşılık veren Rasûlüllah (s.a.s) "Bir gün bir gece
içinde beş vakit namaz" buyurdu. Adamcağız: "Üzerimde
bu namazlardan başkası olacak mı?" diye sordu. Hz.
Peygamber: "Hayır, ama tatavvuda bulunursan o
ayrı"dedi, sonra Rasulullah (s.a.s): "Bir de Ramazan
orucu"buyurdu. Adamcağız: "Bundan başka
yapacağım bir şey var mı?" diye sordu. O da:
"Hayır, ama tatavvuda bulunursan ayrı"
cevabını verdi.

Hadisin ravisi Hz. Talha (r.a) der ki: Rasûlüllah (s.a.s),
o adama zekâtı da anlattı. Adam bunun dışında
ödemesi gereken bir şeyin olup olmadığını sordu.
Rasulûllah (s.a.s): "Hayır, ama tatavvu'da bulunursan o senin
bileceğin şeydir" dedi. Bunun üzerine Necidli adam "Yemin
ederim ki bundan ne fazla ne de eksik birşey yapmam" diyerek
ayrılıp gitti. Onun bu sözü üzerine Rasûlüllah (s.a.s):
"Eğer doğru söylüyorsa kurtuluşa erdi" buyurdu
(Sahih-i Buhârî Muhtasar-ı Tecrid-i Sarih tercümesi ve Şerhi,
Hadis No: 43).

İslâm'da nâfile ibadetlerin yapılması
zorunlu değilse de, sünnet türünden olanların yerine
getirilmesi Allah Teâlâ'nın rızasını kazanmaya ve
üstün derecelere yükselmeye vesile olur. Mendup ve tatavvuların
ifası da kişinin ihlâs ve takvasını artırır.
İhlâsla yapılan ve çoğaltılan ibadetin ecri de artar.
Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:

"Bir zaman Rabbiniz size şunu
bildirmişti: Yemin olsun ki, şükrederseniz, size olan
nimetlerimi mutlaka artırırım. Şayet nankörlük
ederseniz, şüphesiz ki azabım çok çetindir" (İbrahim,
14/7 ayrıntı için bk. (Sünnet, ve. Mendub) maddeleri).

Şamil İA


Konular