Şamil | Kategoriler | Konular

Hedıye

HEDİYE

Bağış, armağan, insanlar
arasında sevgi; ülfet, muhabbet ve yakınlığa vesile
olan, karşılık beklemeden birisine ikram edilen nesne.

Hediye, sadaka ve hibe arasında bir şeydir.
Sadaka ve hibe de karşılık beklenilmez. Bu durum hediye için
de sözkonusudur. Hediye veren kişi karşılık
beklemeden verir. Ancak karşılığı verilemez diye
de bir kural olmadığından hediyeye karşılık
vermekte bir sakınca yoktur, aksine daha faydalı ve daha
faziletlidir.

Karşılık şartıyla yapılan
hediye sahih olup konulan şart muteberdir. Bağışlama
esnasında, bağışlanılan şeyin mevcud
olması şarttır. Bağışlanılan şeyin
belli olması, bağışlayanın
rızasının bulunması, akıl sahibi ve ergenlik
yağında olması da şarttır. Hediyeden dönmeyi
engelleyen bir durum yoksa bağışlayan
bağışından dönebilir, fakat bu tahrimen mekruhdur.
Bazan hediyye ile hibe aynı zamanda kullanılmaz, hediyye mutlak
olarak ikram edilen mal manasında kullanılıp, hibede
aranılan hukuki şartlar aranmaz.

Müslüman olarak bütün meselelerde olduğu gibi
hediye konusunda da, rehberimiz olan Hz. Peygamber (s.a.s), müslümanların
tavrının nasıl olması gerektiğini örnek yaşantısıyla
göstermiştir.

Peygamberimiz en basit iyiliği bile
karşılıksız bırakmazdı.
Karşılığını mutlaka verirdi. Bunu ümmetine
de öğütlerdi. Bir hadisi şerifte "size her hangi bir
iyilikte bulunana mukabele ediniz. Verecek bir şey bulamazsanız,
ona dua ediniz ki, kendisine mukabelede bulunduğunuz bilinmiş
olsun" buyurulmaktadır (Ebu Davud Zekat 8).

Basit bir iyiliğe bile karşılık
veren Allah Rasûlü elbette hediyeyi karşılıksız
bırakmazdı. Bunu yakınlarına da öğütlerdi. Hz.
Aişe Peygamberimiz için "Allah Rasûlü hediyeyi kabul eder ve
karşılığını verirdi" buyuruyor.

Eğer hediyeyi veren kişi
karşılık bekleyecek birisi ise örfe göre bunu alması
hakkıdır. Kölenin efendiye, fakirin zengine hediyesi böyledir.
İmam Malik ve İmam Şâfiî bu görüşü kabul
etmektedir.

Eğer hediye veren kişi
karşılık beklemiyorsa, böyle bir şartı yoksa
İmam-ı Azam ve İmam-ı Şâfî'ye göre karşılık
vermek gerekmez. İmam Mâlik "Rasûlullah'ta sizin için güzel
bir örnek vardır" (el-Ahzâb, 33/21) ayetine istinaden hediyeye
karşılık vermenin vâcib olduğunu savunuyor.

Bu konuyla ilgili olarak peygamberimizin nasıl bir
tavır takındığını Hz. Aişe'den
nakledilen bir hadisten öğreniyoruz.

Peygamberimize bir Bedevi hediye veriyor,
Peygamberimizde hediyeye karşılık veriyor. Bu haber
İbn Abbâs'tan naklediliyor. Bu haberi istidlal edenler hediyeye karşılık
vermenin vacip olduğuna inanıyorlar; Bu düşünceyi ve
sünneti delil gösteriyorlar.

Peygamberimiz başka bir hadiste de "hediyeleşiniz
ki birbirinize sevginiz artsın" buyuruyor.

Peygamberimiz bütün müslümanlar için en büyük
örnektir. Müslümanların ondan alması gereken bir çok
örnekler vardır. Allah Rasûlü hediyeyi karşılıksız
bırakmamıştır. Müslümana yakışan da budur.

Hediyeye karşılık verilmesi bunun
zorunlu olmasından değil, insanlar arasında sevginin
saygının artmasına sebep olmasındandır.

Şâmil İA


Konular