Şamil | Kategoriler | Konular

Cehd

CEHD

Azimle gayret etme, çabalama çalışma.
İctihad, mücahede, cihat, mücâhid kelimeleri de bu kökten
türetilmiştir. Bilindiği gibi ictihad, hakkında kesin hüküm
bulunmayan dinî bir meselede hüküm ortaya koymak için olanca gücün
sarfedilmesidir. Cihat ve mücâhede, Allah yolunda, düşmanı
savmak için var gücün harcanması; mücâhid ise, Allah yolunda
cihat eden kişidir.

Arap dilinde kelimenin kök harflerine zâid harf
ilâve edilmesinin sebeplerinden bir tanesi, manaya kuvvet kazandırmaktır.
Meselâ "cehd" mastarına bir harf ilâvesiyle meydana gelen
"cihad" mastarı, anlam yönüyle "cehd"den; iki
harf ilavesiyle oluşan "ictihad"* mastarı da, "cihad"
mastarından daha kuvvetlidir. Buna göre "cehd", çabalamak
ve gayret etmek anlamına geliyorsa, "cihad" daha fazla
gayret etmek ve çabalamak; "ictihad" ise, bundan da daha fazla
çabalamak ve gayret etmek anlamına gelir.

Kur'ân'da cehd, beş yerde geçmekte olup,bunların
hepsinde, samimi olmadıkları halde, samimi olduklarını
yemin ederek göstermeğe gayret sarfedenler hakkında
kullanılmıştır. (bk. 5/53, 6/109,16/38, 24/53 ve
35/42).

Kök harflerine bir elif ilâvesiyle iki yerde menfi
gayret için; diğerlerinde, bildiğimiz cihad* için kullanılmıştır.
Menlî anlamda kullanıldığı iki yerde de, müşrik
ana babanın, mümin olan evlatlarını Allah'a ortak
koşmaya sürüklemeleri konusundaki Gaba ve gayretleri için kullanılmıştır.
(el-Ankebüt, 29/8; Lokman, 31/15).

M. Sait ŞİMŞEK


Konular